Integrowana Ochrona Roślin Uprawnych

Wyleganie pszenżyta to przeginanie się roślin u podstawy źdźbła lub załamywanie się w międzywęźlach położonych w wyższych odcinkach pędu. Powodem jest słaba wytrzymałość systemu korzeniowego i źdźbeł, które nie wytrzymują naporu wiejących wiatrów oraz silnych opadów.

Najbardziej narażone są zboża o wysokim wzroście. Wyleganiu sprzyja intensywne dokarmianie nawozami azotowymi. Do innych czynników należy gęsty siew, niedobór potasu, zbyt silne uwilgotnienie gleby oraz choroby, głównie podstawy źdźbła. Podstawowym elementem plonotwórczym jest stosowanie wysokich dawek azotu, dlatego wyeliminowanie jednej z głównych przyczyn wylegania jest niemożliwe. Nie pozostaje nic innego, jak stosowanie retardantów, czyli syntetycznych regulatorów wzrostu. Mechanizm działania tych środków polega na hamowaniu wzrostu komórek na długość przy jednoczesnym przyroście komórek na grubość. Wpływ na te dwa elementy pozwala zapobiec niekorzystnemu zjawisku wylegania.

Oficjalne zalecenia obejmują tylko skracanie źdźbła pszenżyta ozimego.
Do tego celu służą zaledwie cztery substancje aktywne. Popularny chlorek chloromekwatu potocznie nazywany CCC. Związek ten jest pobierany głównie przez liście podobnie jak druga z popularnych substancji – etefon. Nowszym rozwiązaniem jest trineksapak etylu, którego działanie jest przybliżone do CCC. Jeszcze nowszym rozwiązaniem jest fabryczna mieszanina, w której chlorek chloromekwatu jest uzupełniony proheksadionem wapnia.

Podstawowymi czynnikami mającymi wpływ na skracanie i usztywnianie źdźbeł ma wysokość dawki i termin stosowania regulatorów wzrostu. W zależności od intensywności wzrostu i sprzyjających lub niekorzystnych warunków klimatycznych poszczególne preparaty można stosować od momentu krzewienia pszenżyta do fazy rozwoju liścia flagowego (BBCH 21-39).

Na prawidłowy wpływ skracania ma także wpływ temperatura. Wszystkie środki zawierające CCC należy stosować podczas temperatury nie niższej niż 10⁰C. Taka temperatura po zabiegu powinna się utrzymywać, chociaż przez kilka godzin dziennie na przestrzeni kilku tygodni. Stosowanie retardantów nie zawsze gwarantuje zabezpieczenie plantacji pszenżyta przed wylegnięciem. Powoduje co najmniej częściowe zabezpieczenie przed stratami ilościowymi i wpływa na cechy jakościowe ziarna.